ඒ දිග කොරිඩෝව දිගේ මං ඇවිදං ආවෙ අමාරුවෙන්, යජිත් වරින්වර උදව් වෙන්න අහන එක ගැනත් තරහ ගනිමින්. කලින් දවසෙ හැන්දෑවෙ හදිසි සිසේරියෙන් සැත්කම සිදු වෙලා ගත වුණේ පැය කියද? වෙන සැත්කමක් කරපු මනුස්සයෙක් නම් දවස් ගාණක් ඇඳේනෙ. අම්ම කෙනෙක් එහෙම ද? සිහිය ආව වෙලාවෙ ඉඳල අම්මෙක් තමන්ගෙ තුවාලවල වේදනාව පැත්තක දාල දරුවගෙ අවශ්‍යතා සපුරන්න ඕනෙ. ඉතිං තුවාලය වරින් වර ඇදුම් කමින් වේදනා දුන්න එක පුදුම වෙන්න දෙයක් නෑනෙ. මොකද මට ඕනෙ වුණේ තුවාලෙ රිදුමෙන් මගෙ හිත රිද්ද ගන්න. මටම දඬුවම් දෙන්න. කකුලක් ඉස්සරහට තියන ගානෙ ඇදුම් කන තුවාලෙ වේදනාවට වඩා වේදනාවක් හිතේ එක්කාසු වුණා.
අනිත් අතට මට මං ගැනම පුදුම තරහක් ඇති වෙලා තිබුණ. ඒක කොහෙන් හරි බිමට පැනල මැරෙන්න තිබුණු මෝඩ තරහකට වඩා, බොහොම පැහැදිලි, නිශ්චිත කාරණාවක් නිසා උපන් ඉතා දරුණු හිත් වේදනාවක්! නින්දෙන් ඇහැරිලා බලනකොට එච්චර පරිස්සම් කරං බඩ බැඳං රැකපු මගෙ ජීවිතේ වටිනාම වස්තුව කවුරුහරි උදුරන් ගියාම දැනෙන පශ්චාත්තාපී හැඟීමක්!
“බලපන් ඉතිං උඹට දරුවව ආරක්ෂා කරගන්න බැරි වුණා”, “කිසි අමාරුවක් නෑ කිය කියා පරිස්සං වෙන්නෙ නැතුව උඩ පැන්නනෙ, දැන් ඔය කළේ”, මගෙ ඔලුව ඇතුළෙ සෙනග රැස් වෙලා ලොකු විරෝධතා රැලියක් පවත්වනව වගේ මට දැණුනෙ. “චූටි පුතා, කොයි එකටත් හත්මාසෙ වගෙ වෙද්දි සේරම දේවල් ලෑස්ති කරල තියාගන්න.” ඒ අස්සෙ අම්ම යන්න කලින් මගින් මගට කියපු හැටිත් මට මතක් වුණා. එයා ආපහු ලංකාවට ගිහින් දවස් තුනයි. මට දැණුනෙ කවුරුහරි මාව හතරවෙනි තට්ටුවට එක්ක ගිහින් ඔලුවට ගෝනියක් දාල වතුර වක්කරනව වගෙ හුස්ම හිරවිල්ලක්.
දරාගන්නම බැරි වෙලාවක “අනේ අම්මවත් හිටියනම්!” කියල හිතුණම
ඒ වේදනාව එලියට පැන්නෙ ඇස්වලින්. කිසි කතාවක් බහක් නැතුව යමිං එමිං ඇස්වලිං දිය ඇලි වැටෙන මං දිහා හැමෝම බලනව, එයාල මට අනුකම්පා කරනව කියන හැඟීම, හැමදේම තනියෙන් කරගන්න කැමති, ඒ ගැන ආඩම්බර හැඟීමකින් හිටිය මාව තවත් පෙලන්න ගත්ත. අමාරුවෙන් වාට්ටුවට ඇවිදං ගිහින් මගෙ කාමරේ දොර ලඟදි මට යාබද කාමරේ ඊට කලින්දා ඉපදුන පුංචි පැටියගෙ බඩගිනි නාදෙ ඇහුණ.
මට මැවිල පෙනුන අම්ම එයාව ආදරෙන් වඩාගෙන, හිස සිඹ සිඹ නළවමින්, එයාට කිරි දෙන්න සූදානම් වෙන හැටි. වීදුරු ගැබක, වයර් ජාලාවක් මැද්දෙ තමන් ජීවත්වෙන බව ඩිජිටල් තිරවල නොනවත්වා ලියන, වරින් වර හුස්ම ගන්න ඕනෙ කියන එක අමතක කරල දොස්තරලව බය කරන, අම්මයි තාත්තයි දෙන්නව පණ පිටින් අපායට ඇද දාන, අඩියක් උස නැති මගේ පුතා යන්තමින් අතපය ගසන, හීන් හඬින් අඬන එක නේද අම්මෙක් විදියට මම දැකපු පළවෙනිම දර්ශනය? ඒ එක්කම මගෙ ඔලුවට අකුණක් වගෙ පාත් වුණා.
ඒක වචනයෙන් විස්තර කළ හැකි වේදනාවක් නෙවෙයි.
මං පුතාව ඉස්සෙල්ලම අතට ගත්තෙ දවස් තුනකට පස්සෙ.
මං එයා ඉස්සෙල්ලම අඬනව ඇහුවෙ ඉපදිලා සති හයෙන් දෙන එන්නත් දුන්න වෙලාවෙ.
කකුල් දෙකටම රිදවපු එන්නත් නිසා සෑහෙන්න වෙලාවක් මගේ පපුව උඩ මහා අඳෝනාවක් කියන අතරෙ මගෙ ඇස්වලින් කඳුලු ගැලුව නොනවත්වාම. ඒ එයාට රිදුණ නිසා දුකට වැටුණ කඳුලු විතරක් නෙවෙයි. අම්මෙක් ඉස්සෙල්ලම අහන දරුවෙක්ගෙ ඇඬුම අහන්න මට සති හයක් ගියා නේද කියන ආත්මානුකම්පාවට වැටුණ කඳුලුත් එතන තිබුණ.
හුස්ම ගන්න පහසු කරන්න දාපු නළ තට්ටුවකින් මුලු මූණම වහගෙන හිටිය එයාගෙ මූණ හරියට දැක්කෙ හෙදිය එයාගෙ සත්කාර කරන වෙලාවට ඒක ගැලෙව්වම විතරයි. ඉතින් පුතාව ඉස්සෙල්ලම සිපගන්න මම මාස දෙක හමාරක් එයා තනියෙන් හුස්ම ගන්න පුරුදු වෙනකල් බලන් හිටිය. ඒක සුලුපටු ඉවසීමක් නෙවෙයි. පුතාගෙ උස් පහත්වීම් දරාගෙන ඉවසල ඉවසල දැන් නම් බෑ කියල හිතුණමත් ඉවසීම ඇරෙන්න වෙන කරන්න දෙයක් නෑ කියල තේරුණාම, මට සමීපතමයො එක්ක එච්චර ඉවසීමක් නැතිව යන බව දැණුන. පොඩි දේට තරහ යන්න, ඇස්වල කඳුලු පිරෙන්න ගත්ත. කොටින්ම ඒ වෙද්දි මම ඉස්සර හිටිය මම නෙවෙයි, ඒක සාමාන්‍ය නෑ කියල මට දැනෙන්න ගත්ත. දවස් අනූවක ඒ ගමනේ අපි පහු කරපු උස කඳු, ඇද වැටුණු මහා අගාධ, දණගාගෙන බඩගාගෙන ඒව තරණය කළ හැටි මෙහෙම කියල ඉවර කරන්නත් බෑ. ඒත් අද මතක් කළාම හීනයක් වගේ දැනෙන ඒ අත්දැකීම් ගැන අද මෙහෙම ලියන්න පුලුවන් වෙන තැනට එන්න මට සෑහෙන කාලයක් ගියා.
අද නොවැම්බර් දහ හත් වෙනිදා මට විශේෂ දවසක්! මට විතරක් නෙවෙයි, නොමේරූ දරු උපතක් ලබපු හැම අම්මෙක්ගෙම දවස! නොමේරූ දරුවෙක්ව ඉපදුණ හැම දරුවෙක්ගෙම දවස.ඉතින් මේ කතාව ලියවෙන්නෙ හැම අවුරුද්දකම නොවැම්බර් දා හත්වන දිනට යෙදෙන ලෝක නොමේරූභාවයේ දිනය වෙනුවෙන්.
මට ඒ අත්දැකීමට මුහුණ දෙන්න වුණේ නොසිතූ විදියට අහම්බෙන්. අදටත් කල්පනා කළාම මට හිතාගන්න බෑ ඒ බියකරු කාලය අපි සිහි කල්පනාවෙන් කොහොම ගෙව්වද කියල. මම නිකං චාරිත්‍රට ඒ ගැන යන්තමින් කියවල තිබුණ මිසක ඒ වගේ අවස්ථාවේ පවුලක් විදියට අපි මුහුණ දෙන සිදුවීම්වල බරපතලකම ගැන මම දැනගෙන හිටියෙ නෑ. අන්න ඒ නිසා විවාහක අවිවාහක, අනාගතේ දරු උපතක් ගැන සිහින මවන හැම කාන්තාවක්ම නොමේරූ දරු උපත් ගැන දැනගෙන ඉන්න ඕනෙ කියල මම විස්වාස කරනව.
නොමේරූ දරු උපතක් කියන්නෙ දෙමවුපියන් දැඩි කම්පනයකට ලක් වෙන, මොනවද ඊලඟ මොහොතෙ කළ යුත්තෙ කියා හිතාගනන්නවත් බැරිව වික්ෂිප්තව යන, අතරමං වූ බවක් හැඟෙන, තමන් ඉතා දුර්වල බව හැඟෙන මොහොතක්. දුක, බය, තරහ, පසුතැවිල්ල මේ හැමදේම එක්ක ඒ අපි සූදානම් වෙන්නෙ දරු උපතක් ලබල අපි බලාපොරොත්තු නොවුන අනාගතය අත්විඳින්න නෙවෙයි. ජීවිතය අපිට අපි බලාපොරොත්තු වුණ අනාගතය ලබා නොදෙනකොට අපි ඕනෙම කෙනෙක් කොච්චර අසරණ වෙනවද?
ඒ වගේ ඉතා හැඟීම්බර මොහොතක,අපිට අපි ඒ සිදුවීමට ප්‍රතිචාර දක්වන ආකාරය ගැන පූර්ව නිගමන වලට එන්න බැහැ. නොමේරු දරු උපතකුත් ඒ වගේම තමයි. ඒ නිසාම ඔබට එවැනි අවස්ථාවක පවුලක් ලෙස වෘත්තීය උපකාර අවශ්‍ය වෙන බව පිලිගන්න පමා වෙන්න එපා.
අනිත් කාරණාව තමයි නොමේරූ දරු උපතකදී සමහර මව්වරුන්, පියවරුන් ඉතා හොඳින් ඒ අවස්ථාවට මුහුණ දෙනවා. නමුත් ඔවුන් තමන් මුහුණ දුන් භයංකර අවස්ථාවට ප්‍රතිචාර දක්වන්න ගන්නෙ පරක්කු වෙලා. ඇතැම් විට සති ගණනක්, මාස ගණනක්, අවුරුදු ගණනක් වුනත් පමා වෙලා. එකිනෙකා මුහුණ දෙන අත්දැකීම්වල බරපතලභාවය අනුව අපිට නැවත සාමාන්‍ය තත්ත්වයට පත්වන්නට වසර ගණනක් ගත වෙන්නටත් ඉඩ තිබෙනව. ඒ නොමේරූ දරු උපතකදි අහිමි වීම් වැඩි නිසා. තමන්ගෙ දරුවා අහිමි වීම, නිසි ගර්භනි කාලය ගත කරන්න නොහැකිවීම, තමන් බලාපොරොත්තුවෙන් සිටි දරු උපත් අත්දැකීම ලබන්නට නොහැකිවීම, දරුවාට කිරි දෙන්නට නොහැකි වීම, දරුවාව වඩාගන්න නැති වීම, ඒ වගේ අවස්ථාවක අත්‍යවශ්‍ය පුද්ගලිකත්වය අහිමි වීම වගේ අහිමිවීම් ගණනාවකට දෙමවුපියන්, විශේෂයෙන් දරුවාගේ මව මුහුණ දෙනව.
ඒක ඒ අත්දැකීම නොවින්ද කෙනෙක්ට වටහා ගන්න පවා අසීරුබවත් මට තේරෙනව.
අන්න ඒ නිසා අද දවසේ මනුශ්‍යත්වයේ නාමයෙන් ඔබට කියන්නට දේවල් කිහිපයක් මට තියෙනව.
1. කිසිම දවසක නොමේරූ දරු උපතකට මුහුන දුන් අම්මෙක්ගෙන් “මොනවද ඔයා මේ කරගත්තෙ?” කියල අහන්න එපා. සමහර නොමේරූ දරු උපත් සිදු වෙන්නේ නිශ්චිතව හඳුනාගත නොහැකි හේතු මත කියා දැනගෙන ඉන්න.
2. කිසිම විටෙක වේදනාවෙන්, විලාප තියන, පටාචාරා වගේ හැසිරෙන අම්මෙක්ව හෙලා දකින්න එපා, විවේචනය කරන්න එපා.ඔවුන් ඔබට තර්ජනයක් කියා සිතන්නත් එපා.
දවස් අනූවක දුෂ්කර NICU ජීවිතයෙ ලබපු, එක අත්දැකීමක් විතරයි මේ. ඒ කාලය ඇතුලත මම, මත්ද්‍රව්‍යවලට ඇබ්බැහි වෙලා පුනරුත්ථාපනය වෙමින් ඉන්න, වෙනත් වැරදි නිසා සිර අඩස්සියේ රඳවපු, විලාප තියමින් කොරිඩෝ දිගේ ඇවිදින, ඒ වගෙම පසු ප්‍රසව විශාදයට ලක් වෙලා දරුවව ළදරු දැඩි සත්කාර ඒකකයෙන් අරන් පැනල දුවන්න හදපු නිසා ආරක්ෂක නිලධාරීන් මැද්දෙ බබාව බලන්න එන අම්මල දැක්ක. හැබැයි ඒ කිසිම දවසක මට හිතුණෙ නෑ ඒ මිනිස්සු මගෙ දරුවට කරදරයක් කරාවි කියල. “පසු ප්‍රසව විශාදය” කියන්නෙ ඔබත් මාත් ඇතුළු මවක් වන්නට බලාපොරොත්තු වෙන ඕනෑම කාන්තාවකට මුහුණ දෙන්න සිදුවිය හැකි මානසික අසමබරතාවක්. අපි එකිනෙකාගෙ ජීවිත වෙනස්. අපේ ජීවන අරගල විවිධාකාරයි. ඒත් මම හිතන්නෙ ඒ දුක වින්ද හෝ නොවින්ද හෝ කිසිම කෙනෙක්ට කිසිම සදාචාරාත්මක අයිතියක් නෑ තවත් අම්මෙක්ව විවේචනය කරන්න හෝ අවතක්සේරු කරන්න.
අපි එකිනෙකා දරුණු කම්පනයකින් ගොඩ එන්න තෝරගන්නා මාවත් වෙනස්. මම මගෙ කම්පනයෙන් ගොඩ එන්නෙ, මම වින්ද අත්දැකීම, තනිකම තවත් කෙනෙක් අත්විඳීම වැලැක්වීමෙන්. නොමේරූභාවය ගැන මගේ අත්දැකීම් මම මෙහෙම නොසඟවා කතා කරන්නෙම ඒක මට එක්තරා ආකාරයකට සහනයක් ගේන නිසා. ඒක මට මම සාමාන්‍ය තත්ත්වයට අරන් එන්න උපකාර වෙන බව දැනෙන නිසා.
කොටින්ම නොමේරූ දරු උපතකින් පසු ගත වුණ මුල් අවුරුදු තුන කියන්නෙ වෙනම ජීවිත කාලයක් බව දන්න නිසා.
ඉතින් එච්චරයි!
💜️💜️💜️💜️💜️💜️
ජනූගෙ සටහන් 